Lessen uit de coronacrisis
De coronacrisis leert ons hoe we kwetsbare groepen beter kunnen betrekken in de samenleving. Niet alleen tijdens een crisis, maar ook erna. Opvallend, maar ook geruststellend: dit zijn niet altijd nieuwe inzichten. Veel van wat we voor de coronacrisis benadrukten, bleek van cruciaal belang tijdens de crisis. Sta stil bij onze drie belangrijkste lessen om kwetsbare groepen met een migratieachtergrond te bereiken. Je vindt heel wat inspiratie uit verschillende Vlaamse steden en gemeenten over hoe zij dit aanpakten.
1. Toegankelijke communicatie en communicatiekanalen
Hoe zorg je ervoor dat alle inwoners, ook kwetsbare personen met een migratieachtergrond, belangrijke informatie krijgen?
Maak je communicatie verstaanbaar voor zoveel mogelijk Vlamingen.
- Gebruik onze tips voor duidelijk gesproken en geschreven taal
- Verklein taaldrempels aan de hand van de communicatiewaaier
De Vlaamse overheid zette in op heerlijk helder communiceren
Een samenwerking tussen het Coördinatie- en Crisiscentrum van de Vlaamse overheid (CCVO), het Agentschap Integratie en Inburgering, de stedelijke agentschappen atlas integratie & inburgering Antwerpen en IN-Gent, en Wablieft zorgde voor toegankelijke en begrijpbare communicatie over de coronamaatregelen.
Wablieft: laagdrempelige documenten
Wablieft verzamelde foto's met eenvoudige tekst, filmpjes met audio in zeer eenvoudige taal, een tijdslijn,... om de coronamaatregelen laagdrempelig aan te bieden voor anderstaligen en laaggeletterden.
Voor zij die het Nederlands nog onvoldoende beheersen, gebruik je meertalige informatie wanneer nodig (bijvoorbeeld crisissituaties).
Verzameling meertalige info coronavirus
Het Agentschap Integratie en Inburgering maakte een webpagina met basisinformatie over corona in verschillende talen en in duidelijk Nederlands.
Sociaal Tolken en Vertalen
Naast de brede waaier aan communicatie-ondersteuning zoals pictogrammen, duidelijke taal,... kan je een beroep doen op een sociaal tolk of vertaler.
Niet alle inwoners gebruiken de klassieke informatiekanalen.
Influencers verspreiden overheidsboodschap over coronavirus
Minister van Samenleven Bart Somers zette gezagsfiguren, verenigingen en organisaties in om verschillende gemeenschappen rechtstreeks te bereiken.
Jongeren in Mol maken filmpje over coronamaatregelen tijdens ramadan
28 Molse kinderen maakten samen met het gemeentebestuur een filmpje over hoe je de ramadan op een veilige, aangename manier kan beleven. Moskeeën en jongeren verspreiden het filmpje.
Filmpje #SamenTegenCorona van Samenlevingsopbouw vzw
Enkele projectmedewerkers, drie jongeren, acteurs, een kickbokser, voetballers en een comedian maakten een filmpje om jongeren creatief te informeren.
360°-aanpak van Ternat
Ternat communiceerde de coronamaatregelen via verschillende kanalen en netwerken: via sms, e-mail, maatschappelijk werkers, vrijwilligers van het praatcafé, sport- en jeugddiensten, het volwassenonderwijs, scholen, brugfiguren, Facebook, de leerkrachten maatschappelijke oriëntatie van het Agentschap Integratie en Inburgering, ...
2. Toegang tot rechten en toegankelijke hulp- en dienstverlening
Het is niet voor iedereen evident om de beschikbare hulp- en dienstverlening te raadplegen. Hoe verlaag je de drempel?
Alle instanties moeten rekening houden met overmacht en al het mogelijke doen om de betrokkenen iets in handen te geven, zodat verblijfsrecht, recht op werk en sociale rechten niet onderbroken worden. Aanvragen kunnen via elektronische communicatie en het bewijs van woonst of andere voorwaarden kunnen gebeuren op basis van alternatieve bewijsmiddelen, met controle nadien.
» Alle informatie hierover vind je in het artikel 'gevolgen van de Covid-19 pandemie op de rechtspositie van vreemdelingen'.
OCMW’s kunnen steun verlenen op basis van een ontvangstbewijs van de verblijfsaanvraag of op basis van een voorlopig verblijfsdocument.
Ook mensen zonder wettig verblijf kunnen worden bereikt, in het kader van dringende medische hulp. Een attest kan door de arts opgemaakt worden op afstand (Instructie POD-MI) en het sociaal onderzoek kan best preventief gevoerd worden (vóór het ziekvallen, praktijkvoorbeeld OCMW Gent), op basis van beschikbare ‘indicatoren’ – bijvoorbeeld op basis van bekendheid van de hulpvrager bij hulporganisaties in de stad – als een huisbezoek niet kan (Covid-instructie POD MI).
Niet alle inwoners zetten letterlijk de stap tot aan het loket. Om de meest geïsoleerde mensen te bereiken, ga je de baan op.
Leerkrachten huis aan huis
Tijdens de strenge coronamaatregelen was het extra moeilijk voor scholen om kinderen met een migratieachergrond te bereiken, onder andere voor het maken van de taken. Dit had enerzijds te maken met de communicatiemogelijkheden op zich, maar anderzijds ook met andere factoren zoals geen laptop of onvoldoende internet hebben, onvoldoende kennis over de aangereikte leerstof bezitten, … Enkele leerkrachten gingen op pad en gaven de taken op papier af bij de kinderen thuis.
Telefoonactie Turnhout
OCMW Turnhout belde meer dan 450 gezinnen op die van tevoren gekend waren als kansarm en kwetsbaar. Bij mensen die ze niet konden bereiken, gingen ze op huisbezoek. Gezinnen die als precair aangeduid werden, kregen extra opvolging door hun maatschappelijk assistent.
Je kan binnen de reguliere werking ervoor zorgen dat inwoners eenvoudig toegang hebben tot je dienstverlening.
-
Voer een toegankelijkheidstoets uit aan de hand van het 9b-model om te checken hoe laagdrempelig jouw dienstverlening is en waar er verbeterpunten zitten.
-
Denk aan een onthaalbrochure voor nieuwe inwoners, een inburgeringsceremonie, communicatie-acties voor het gemeentepersoneel, ... (extra voorbeelden)
Telefoonactie Liedekerke
Gemeente Liedekerke contacteerde telefonisch drie doelgroepen tijdens de coronacrisis. Alle inwoners van 70 jaar of ouder, alle inwoners met een lopend dossier bij het OCMW en alle nieuwe inwoners van de laatste twee jaar. Alles verliep in het Nederlands, maar voor de nieuwe inwoners kon overgeschakeld worden naar een contacttaal. Alle acties waren in regel met de taalwetgeving. Wie niet bereikt kon worden, ontving een (al dan niet vertaalde) brief.
Toeleiders digitaal bereikbaar
In onder meer Mol, Zottegem, Geraardsbergen en Ninove waren de toeleiders digitaal bereikbaar om hulpvragen van nieuwkomers te beantwoorden. Via bijvoorbeeld Zoom konden een Nederlandstalige vrijwilliger, een vertaler en de nieuwkomer een gesprek voeren. [Wat is een toeleider?]
3. Sociaal isolement doorbreken en wederzijds vertrouwen bevorderen
Hoe haal je kwetsbare personen met een migratieachtergrond uit hun sociaal isolement? Hoe bevorder je het wederzijds vertrouwen tussen al je inwoners? Hoe vermijd je een toenemende polarisering en vervreemding tussen burgers met diverse achtergronden en kan je ervoor zorgen dat we in verbinding blijven met elkaar?
Videoboodschap Bart Somers
Minister van Samenleven Bart Somers lanceerde een videoboodschap naar aanleiding van de ramadan in coronatijden. Hij gaf deze belangrijke boodschap samen met Mehmet Üstün (Moslimexecutieve), Khalid Benhaddou (voorzitter Platform Vlaamse Imams), Marc Van Ranst (viroloog), Sihame El Kaouakibi (Vlaams parlementslid), Mohamed Ridouani (burgemeester Leuven), Bart De Wever (burgemeester Antwerpen), Wim Dries (burgemeester Genk) en Mathias De Clercq (burgemeester Gent).
Pennenvriend
Het Agentschap Integratie en Inburgering koppelt anderstaligen aan Nederlandstaligen zodat ze samen kunnen communiceren via e-mail. Kandidaten vullen een online formulier in en het agentschap zoekt vervolgens een match. Anderstaligen kunnen op deze manier Nederlands oefenen met een online vriend. Nederlandstaligen ondersteunen zo een nieuwkomer waar en wanneer ze dat willen.
Wandelbuddy in Zelzate
Enkele bestaande buddywerkingen experimenteerden met wandelingen om sociaal contact te stimuleren. Jongeren uit Zelzate die zich tijdens de coronacrisis eenzaam voelden konden een wandeling reserveren met een medewerker van Samenlevingsopbouw. Tijdens de wandeling konden de jongeren ontsnappen uit hun isolement én ook zaken bespreken waar ze mee worstelen.
DigiTAAL
Het praatpunt NT2 van Mol ging al snel na de start van de coronamaatregelen digitaal door. De Praatpuntvrijwilligers organiseren éénmaal per week een oefenmoment met een vast groepje van anderstalige deelnemers via bijvoorbeeld WhatsApp, Facebook, Messenger, Zoom, Skype,... Twaalf Praatpuntvrijwilligers gaan digitaal aan de slag en begeleiden éénmaal per week een groepje van drie anderstaligen.
Samen Iftar vanuit uw kot
Dit jaar zou de Turkse Multiculturele Vereniging op Erfgoeddag iedereen in Zelzate uitnodigen om kennis te maken met de ‘iftar’ of het breken van de vasten tijdens de ramadan. Tijdens de coronacrisis zorgden ze voor een waardevol alternatief. Elke inwoner van Zelzate kon inschrijven voor een Iftarpakket met twee recepten: een typisch Meetjeslandse lekkernij en heerlijke Turkse linzensoep. De pakketten werden aan huis geleverd. Via #IftarZelzate kon iedereen zijn ervaringen delen op sociale media. De opbrengst ging naar een armoedeorganisatie.
Ninove stimuleert individuele hulp en solidariteit
Stad Ninove zette de Facebookgroep 'Verspreid solidariteit Ninove' op. Zo stimuleren ze inwoners om lid te worden en er eigen initiatieven te posten. In de stadskrant kon elke inwoner kaartjes uitknippen om bij de buren in de bus te steken. Op deze eenvoudige manier kon je laten weten dat je naar de winkel of apotheek wou gaan voor je buren.
Beringen Helpt!
De interculturele raad organiseerde in april en mei 2020, in samenwerking met stad Beringen, een solidariteitsactie in de vorm van een voedselinzameling. In veel geloofsgemeenschappen horen bij feesten als Pasen en de Ramadan passende solidariteitsacties. De interculturele raad nam daarom het initiatief om de solidariteit in deze feestmaanden concreet te maken en mensen in armoede te helpen. Tijdens een bezoek aan de supermarkt konden Beringenaren een product met een lange houdbaarheidsdatum deponeren in een speciaal daarvoor voorziene bak..
Refu Interim zet vrijwilligers in in woonzorgcentra
Refu Interim zoekt vrijwilligerswerk binnen de brede sociale en culturele sector voor mensen die nieuw in België zijn. Zo zetten ze heel wat nieuwkomers in als vrijwilliger in woonzorgcentra of donorcentra van het Rode Kruis om materiaal te ontsmetten of voor logistieke ondersteuning.
PARAATinmijnSTRAAT
Mensen die de aangeboden hulp nodig hebben, weten niet altijd waar ze die kunnen vinden, of durven geen hulp te vragen. Daartegenover staan de vele mensen die zich vrijwillig willen inzetten, maar niet weten hoe. De website PARAATinmijnSTRAAT bundelt tips en materiaal om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen. Per straat stellen ze voor dat er twee (of meer) mensen zich engageren als aanspreekpunt of 'straatantenne'. Iemand die zich als straatantenne engageert kan mensen met specifieke vragen helpen doorverwijzen en kan straatbewoners ondersteunen in het afstemmen van hulpvraag en -aanbod.