Als je lokaal het debat aangaat over de koloniale verwijzingen in je gemeente, kunnen er bepaalde bezorgdheden leven. We geven argumenten en tegenargumenten mee om het debat niet te laten verlammen.
“Dit is een symbooldiscussie. Het doet niets aan racisme en discriminatie.”
Dit specifieke debat is inderdaad een symbolisch dossier, maar daarom niet minder belangrijk. Deze symbolen zeggen namelijk iets over de manier waarop we naar de samenleving kijken. De beelden en straatnamen kunnen we aangrijpen om het bredere verhaal over ongelijkheid aan te pakken.
“Dit is een discussie die maar bij een klein deel van onze inwoners leeft.”
Deze discussie belangt meer mensen aan dan je zou denken. Veel inwoners van je gemeente vinden het ongepast dat het kolonialisme vereerd wordt in de publieke ruimte. Het is belangrijk voor iedereen om samen te zoeken hoe dit verleden vorm kreeg en het heden vorm krijgt. Veel inwoners zijn ook betrokken bij hoe we omgaan met de gevolgen van de koloniale periode op onze denkbeelden over mensen met een migratieachtergrond. Hoe we aan de slag gaan met structurele ongelijkheid, is voor vele inwoners een belangrijk debat.
“Door verwijzingen weg te nemen, openen we de doos van Pandora. Waar eindigt dit?”
Bepaalde personen vertegenwoordigden een systeem en kunnen problematischer zijn dan andere figuren. Leopold II had macht binnen het kolonialisme, anderen maakten deel uit van het systeem. Dit zijn andere beoordelingsgronden. Geen enkele verwijzing is dezelfde en er is geen pasklaar antwoord voor alle verwijzingen in je publieke ruimte. Een beeld of straatnaam is ook van een andere orde dan een gebouw. De Oostendse Galerijen of het treinstation Antwerpen-Centraal refereren wel aan de koloniale periode, maar hebben ook een belangrijke functionele rol. Hier zijn er ook mogelijkheden om duiding en tegenverhalen toe te voegen.
“Als je Leopold II van zijn paard tilt, moet je elke machtspersoon die iets mispeutert van zijn sokkel halen.”
Niemand is vrij van zonde. Door één specifieke historische figuur geen plek (meer) te geven in de publieke ruimte, beslis je niet over andere publieke figuren. De vraag is wat deze figuur, en zijn standbeeld, vertegenwoordigt voor je diverse inwoners. Staat het symbool voor eigenschappen en daden die we vandaag als moreel verwerpelijk beschouwen, of zijn we er vandaag nog steeds trots op? Weeg de verschillende (positieve en negatieve) elementen goed af om te bepalen hoe je met de verwijzing omgaat. Voer dit debat lokaal. Het kan doorheen de tijd ook wijzigen.
“Door standbeelden weg te halen en straatnamen te wijzigen, herschrijven we de geschiedenis.”
Dit op een goede manier aanpakken kan net zorgen voor een verhoogd historisch bewustzijn over ons koloniaal verleden, inclusief de onderbelichte delen van deze geschiedenis. Naast de publieke ruimte zijn er andere kanalen om historisch goed geïnformeerd te zijn, zoals onderwijs, musea, archieven ... Bovendien wordt geschiedenis, en zeker ons collectief geheugen, constant herschreven. Nieuwe inzichten veranderen voortdurend ons idee over bepaalde historische gebeurtenissen en figuren.