Internationale Dag tegen Racisme en Discriminatie: tips om te reageren op online haatspraak

Wie actief is op die sociale media, komt vroeg of laat haatdragende berichten tegen waarin discriminatie of racisme zit. Heeft het zin om te reageren? Kan je discriminatie tegengaan? Vanuit de e-learning ‘Reconnect’, die we ontwikkelden samen met het Hannah Arendt Instituut, geven we enkele tips mee.

Waarom zien we vaak haatdragende berichten op sociale media?

Online communicatie gaat sneller en makkelijker. Online is het debat vaak harder. Dat komt door de afstand, de anonimiteit en de algoritmes van sociale media die felle reacties belonen met meer zichtbaarheid.

Heeft het zin om te reageren op online haatspraak?

Wist je dat 1% van de internetgebruikers post, 9% reageert en 90% volgt zonder deel te nemen? Het ‘omstaanderseffect’ is dus erg groot online. Door tussen te komen, vergroot je het normbesef en steun je het slachtoffer. Zolang er niet te veel deelnemers zijn met een extreme visie, heeft zelfs jouw individuele reactie impact.

Hoe reageer je op online haatspraak?

Als individu stel je je reactie best even uit, zodat je rustig kan antwoorden. 

• Geef bijvoorbeeld erkenning aan hoe de ander zich voelt: “Ik merk dat je boos bent. Dat kan ik zeker ook begrijpen. Tegelijk denk ik dat …” 
• Vertrek vanuit een depolariserende grondhouding. Toon interesse in het standpunt van de andere door open vragen te stellen: “Ik probeer je begrijpen. Wat maakt dat je zoiets zegt?” 
• Ga op zoek naar gemeenschappelijke verlangens. Spreek met verbindende woorden: “Ik herken wel iets van wat je zegt, want we zijn allemaal bezorgd om onze veiligheid...”
• Toon je kwetsbaarheid en menselijkheid: “Als je me uitscheldt, maakt dat mij bang.”
• Gaat het erover? Dan mag je dat benoemen: “Wat je zegt, vind ik heel schokkend. Het is kwetsend en klopt niet. Maar ik zie wel dat je hier erg mee zit. Willen we daar eens over praten?”

Als organisatie of lokaal bestuur zorg je voor een gedragscode voor je sociale media. Als iemand op jouw pagina de gedragscode overtreedt, kan je hier telkens naar verwijzen. Wacht niet te lang om in te grijpen. Haat zien, leidt tot meer haat.

Hoe kan je discriminatie tegengaan?

Wees je ervan bewust dat ook jij vanuit een bepaald frame of referentiekader naar de werkelijkheid kijkt. Dat schemert (onbewust) door in je communicatie. Door na te denken over je eigen frame, kan je een meer gedragen boodschap opstellen. Een uitspraak vanuit een bepaald frame is bijvoorbeeld: ‘vervuilende auto’s uit de binnenstad bannen, vergroot de leefbaarheid.’

Al deze informatie - en veel meer - vind je ook terug in de e-learning ‘Reconnect’.