| Taal | Beersel | Toegankelijkheid | Horizontaal integratiebeleid |
Jaan Dehantschutter is sinds 2013 integratieambtenaar bij de gemeente Beersel. Hij klopte in 2018 aan bij het Agentschap Integratie en Inburgering om de taalafspraken van zijn gemeente te actualiseren. Onze consulenten integratie Noëmie Abts en Nathalie Demeulder startten een taalbeleidsproces op.
Als integratieambtenaar komt Jaan in contact met verschillende diensten in de gemeente. Zo werkt hij niet alleen rond taal, maar is hij ook actief op vlak van wijkwerking, onderwijs, ... “We krijgen heel wat anderstalige inwoners aan de loketten in onze gemeente. Dan worstelen onze medewerkers wel eens met eenvoudige vragen zoals: ‘Hoe antwoorden we het best als iemand ons een vraag stelt in een andere taal?’ We voelden een duidelijke nood bij heel wat medewerkers om de taalafspraken binnen de gemeentediensten scherp te stellen.”
Inspirerend taalbeleid van Halle
De gemeente wilde niet alleen een opfrissing van de laatste taalafspraken, maar koos bewust voor expertise van buitenaf. Jaan: “Ik hoorde van steden en gemeenten in onze regio dat ze een begeleidingsproces opgezet hadden met het Agentschap Integratie en Inburgering. Halle heeft bijvoorbeeld een overzichtelijk en heel inspirerend taalbeleid! Zoiets wilden we in Beersel ook. Een externe partner kan ons bovendien vertellen welke maatschappelijke tendensen er zoal spelen op vlak van taalbeleid. We willen een praktisch kader aanreiken binnen de bestaande taalwetgeving, maar hoe pak je dat het best aan?”
Leidraad voor alle diensten
In een eerste fase organiseerden de consulenten integratie Noëmie en Nathalie een bevraging onder de medewerkers die in contact komen met de inwoners van de gemeente. Er werd ook samen met het gemeentebestuur beslist wie rond de tafel zou zitten tijdens de taalbeleidsvergaderingen. Jaan vat het proces kort samen: “In totaal kwamen we in 2018 een viertal keer samen met alle betrokken diensten (de bib, het onthaal, het Sociaal Huis, het recyclagepark, de schepen van Vlaams beleid, ...), onder leiding van de medewerkers van het Agentschap Integratie en Inburgering. We gingen samen aan de slag om een visie te vormen over ons taalbeleid: een leidraad voor geschreven en gesproken taal in de officiële diensten van Beersel. Het Agentschap Integratie en Inburgering stond ons ook bij met de nodige juridische kennis. Uit onze visie vloeien dan de concrete taalafspraken voort, die uiteindelijk voorgelegd zullen worden aan het gemeentebestuur.”
“In 2019 plannen we concrete acties gekoppeld aan het taalbeleid. Zo kunnen er pictogrammen geplaatst worden in het recyclagepark of maken we een FAQ op met praktische voorbeelden.”
Te hoge verwachtingen temperen
Als Jaan terugkijkt op het taalbeleidsproces, dan kan hij als tip meegeven dat je van bij het begin de verwachtingen van de medewerkers moet temperen. “Iedereen start met zijn eigen, soms te hoge, verwachtingen. Daar denk je niet altijd aan op voorhand. Je moet zoveel mogelijk diensten mee op de kar krijgen, maar sommige zaken zijn niet mogelijk. De taalwetgeving herschrijven, is bijvoorbeeld een vraag die je niet kan waarmaken, maar dat beseft niet iedereen. Het is dus een moeilijke evenwichtsoefening.”
“Noëmie en Nathalie gaven ons de do’s en don’ts van hoe je dit project best aanpakt. Als externen konden ze zich ook boven de lokale context plaatsen, om zo de uitdagingen in de gemeente te kanaliseren.”
Projectmatige samenwerkingen
Jaan en zijn collega’s werken regelmatig samen met het Agentschap Integratie en Inburgering, onder meer in het kader van ouderbetrokkenheid of huiswerkbegeleiding in de scholen van Beersel. “Toen ik in 2013 integratieambtenaar van Beersel werd, had ik geen ervaring in de sector. Tijdens mijn eerste maanden kreeg ik ondersteuning van een consulent van het Agentschap Integratie en Inburgering om te bepalen welke acties er toen in het beleidsplan konden komen. Dat heeft me toen heel erg geholpen.”
Noëmie Abts en Nathalie Demeulder zijn consulent integratie in Vlaams-Brabant. Ze begeleidden het taalbeleidsproces in Beersel.
“Als consulent integratie komt het erop aan om de aanvraag van een taalbeleidsproces goed in te schatten", vertellen Noëmie en Nathalie. "We werken altijd op maat. Elk proces loopt dus anders en heeft een ander resultaat. Het is in de eerste plaats belangrijk om een goed zicht te krijgen op de uitdagingen die er zijn, en op wat de gemeente met een taalbeleid wilt bereiken. De werkgroepen willen doorgaans snel taalafspraken maken – want het personeel ervaart bijna dagelijks taalproblemen. Maar het is aan ons om hen eerst zo volledig mogelijk te informeren over de situatie en de (wettelijke) mogelijkheden. We ondersteunen de werkgroep om met een gedragen visie op taal en een afsprakenkader voor de communicatie met anderstaligen tot een taalactieplan te komen. Dat zijn concrete acties om taaldrempels in de dienstverlening weg te werken.”