Romavrouwen staan vaak in voor het bewaken van de eer van de familie. Binnen sommige Romagroepen is er ruimte voor vrouwen om naar school te gaan, zich te ontwikkelen, te werken. Maar binnen andere groepen heersen meer conservatieve opvattingen en leeft een uitgesproken mannelijke dominantie. Vrouwen worden dan verondersteld geen contacten te hebben met gadjé (niet-Roma) en het huishouden op zich te nemen. Buitenshuis werken is voor hen geen optie. Dit kan leiden tot een geïsoleerd bestaan met weinig bewegingsruimte. In deze gezinnen treden Romavrouwen publiekelijk amper op de voorgrond. Ze hebben dan maar weinig vrijheid en weinig rechten.
Een traditioneel huwelijk waarbij man en vrouw jonger zijn dan achttien, komt bij bepaalde groepen Roma regelmatig voor. De families gaan op zoek naar een geschikte huwelijkspartner. Het huwelijk wordt niet wettelijk maar op een traditionele manier afgesloten. Dit gebeurt vaak op heel jonge leeftijd, om de zuiverheid van de hele familie te behouden. Na het huwelijk gaat het meisje bij de schoonfamilie inwonen. Meisjes zijn maagd tot aan het huwelijk en worden na het huwelijk snel zwanger, waardoor tienerzwangerschappen in bepaalde groepen vaak voorkomen.
Uitgehuwelijkt worden, is niet altijd de keuze van het jonge huwelijkspaar. Meisjes geven soms aan niet uitgehuwelijkt te willen worden of weg te willen bij hun man en schoonfamilie. De banden met de Romagemeenschap zijn echter erg sterk en niet eenvoudig te verbreken. Bovendien zijn de meisjes vaak laag opgeleid en hebben ze niet de bagage om hun weg in de samenleving (naar hulp, naar ondersteuning, naar een eigen bestaan) te vinden.
Dergelijke Romahuwelijken en –zwangerschappen leiden ook tot vroegtijdig afhaken op school. Romameisjes verlaten de school met een tekort aan capaciteiten om zichzelf ten volle te ontwikkelen en kunnen niet doorstromen naar werk. Deze jonge moeders hebben onvoldoende onderwijs genoten en ontberen de skills en tools om de vicieuze cirkel van jong ouderschap te doorbreken: ze zijn kinderen die kinderen opvoeden die op hun beurt opgevoed worden om kinderen op te voeden. Jong huwen en kinderen krijgen, staat het creëren van ontwikkelingskansen in de weg.
Ten slotte vermelden we nog dat kindhuwelijken strafbaar zijn, ook als ze niet-officieel plaatsvinden.
Interessante praktijken
- De meest interessante en relevante informatie met betrekking tot de aanpak van Roma in een multiproblem-situatie, vind je bij het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) in Nederland. Je kan er bijvoorbeeld het lokale plan van aanpak van Lelystad rond dreigende uithuwelijking raadplegen.
- Een ander voorbeeld zijn de conversatiebijeenkomsten voor moeders in Capelle-aan-den-IJssel.
- Een case study over vroegtijdige en gedwongen huwelijken bij Roma in Frankrijk, uit 2017, bevat interessante informatie. Het luikje ‘meningen’ is boeiend.
- Het Ierse Pavee Point Traveller and Roma Centre ontwikkelde materiaal ter bestrijding van geweld tegen Romavrouwen.
- De Virtual School of Romani Feminism (de virtuele school van feministische Romavrouwen).
- Lesmateriaal rond huwelijksdwang om in de klas te gebruiken.
- Verslag van het nationaal Roma Platform over gender in 2018.
Meer weten over dit onderwerp
- Rapport van CAHROM (Comité van Roma-experten) over vroegtijdige en gedwongen huwelijken bij Roma, uit 2015.
- Een van de weinige onderzoeken naar de praktijk van vroegtijdig huwen is een onderzoek uit 2014 met data uit Centraal- en Oost-Europa.
- Ook de positie van vrouwen krijgt in een rapport van de European Union Agency for Fundamental Rights (FRA) uit 2020 aandacht, met onder meer data uit België. Voor heel wat onderzoekscijfers wordt een onderscheid gemaakt tussen mannen en vrouwen, waardoor het verschil in hun situaties belicht wordt.
- FRA deed in 2019 onderzoek naar de positie van Romavrouwen in negen EU-landen (Bulgarije, Griekenland, Hongarije, Kroatië, Portugal, Roemenië, Slovakije, Spanje en Tsjechië, ).
- In 2016 was er een onderzoek naar de positie van Bulgaarse Romameisjes in Rotterdam. Het is het afstudeerproject van een jonge Romavrouw.
- Huwelijksdwang in België (435.67 KB) "pdf". Onderzoek uit 2016.
- Masterthesis uit 2011-2012 over hulpverlening aan zwangere Romavrouwen (2.37 MB) "pdf".
Deze webpagina's zijn een initiatief van: