Romakinderen en -jongeren zijn in de eerste plaats gewoon kinderen en jongeren met even grote dromen, voorkeuren, interesses als andere jongeren. Uiteraard bepaalt de culturele en sociale omgeving van de jongeren mee wie ze zijn. Op die manier zijn ze inderdaad Roma, maar ook moslim of christen, blank of gekleurd, geïnteresseerd in voetbal of niet, verliefd, getrouwd of vrijgezel, lid van een grote of een kleine familie, enzoverder. Net als voor elke jongere is het belangrijk dat er respect is voor hun culturele achtergrond en dat ze trots mogen zijn op de rijkdom van hun cultuur en op de identiteit van Roma. Omwille van de vaak stereotiepe beeldvorming over Roma, is trots zijn op hun etniciteit niet evident. Ze worstelen geregeld met enerzijds het verlangen ‘erbij te horen’ bij andere jongeren en anderzijds hun loyaliteit aan familie en hun Roma-zijn.
Uiteraard worden ze, net als alle andere kinderen en jongeren, gesocialiseerd binnen een welbepaalde (sociale en culturele) context. Velen Romakinderen en -jongeren groeien op in een omgeving die hen extra kwetsbaar maakt. Het onderzoek van de European Union Agency for Fundamental Rights (FRA) bevestigt dat 25% van de Romakinderen in België opgroeit in een situatie van ernstige armoede.
Kinderen en jongeren die hier al even zijn, spreken meestal behoorlijk Nederlands. Daardoor functioneren ze soms als tolk voor hun familie die de taal van hun land van herkomst praten. Niet alle Roma spreken Romanès. Kinderen die het Nederlands niet of weinig beheersen, hebben het moeilijk om aansluiting te vinden in de ruimere samenleving.
Romajongeren zijn overwegend sneller volwassen. Genderrollen worden bij bepaalde Roma vanaf de puberteit strakker en enger gedefinieerd. Meisjes draaien vanaf jonge leeftijd vaak mee in het huishouden, ze trouwen en krijgen kinderen. Jongens willen geld verdienen om zichzelf, en niet zelden hun vrouw en kind, te onderhouden. Vanaf 16 jaar zie je dat sommige jongeren met onderwijs stoppen om te kunnen werken en zo zichzelf te onderhouden, of om te trouwen en een eigen gezin te starten. Dit betekent dat vanaf die leeftijd hun leefwereld er compleet anders uitziet dan bij veel andere jongeren. Nochtans hebben ze vaak een grote wens om ‘onbezorgd’ jong te kunnen zijn.
Vrije tijd brengen ze in de eerste plaats door met familie en vrienden. Romakinderen hebben weinig ervaring met ‘georganiseerd aanbod’. Romajongeren hebben vertrouwen en veiligheid nodig om zich ergens goed te voelen. Het sleutelwoord is het investeren in een vertrouwensrelatie met de jongere maar ook met ouders en de rest van de familie. Win je het vertrouwen van de ouders, dan win je het vertrouwen van de kinderen.
Informatie voor bovenstaande tekst komt onder meer uit het onderzoek van Nathalie Van Ceulebroeck en Ilse Holvoet.
Interessante praktijken
- LEJO brengt tienerouders met een migratieachtergrond, en meer specifiek jongeren met een Intra-Europese Migratie-achtergrond (IEM), in contact met het jeugdwerk. Ze werken ook aan de toegankelijkheid van het jeugdwerk voor deze tienerouders en hun kinderen.
- "Komt een betere morgen ..." is een onderzoeksrapport van Nathalie Van Ceulebroeck en Ilse Holvoet (2014). Het gaat over de participatie van Roma-jeugd aan buurt en beleid in Vlaanderen. Vanaf pagina 27 vind je een bundeling en evaluatie van boeiende praktijken in Vlaanderen.
Meer weten over dit onderwerp
De website van de programmatorische federale overheidsdienst Maatschappelijke Integratie bundelt de informatie van een studiedag rond de voornaamste resultaten van de bevraging 2018/2019 door het Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten. Je vindt er onder meer info over de situatie van de Romakinderen die in België opgroeien.
Romajongeren zelf aan het woord
Jong en Roma zijn in Brussel
Romakinderen over hun school- en thuissituatie
Lees 'Roma-kinderen aan het woord over hun school-en thuissituatie', een exploratief onderzoek vanuit het perspectief van het kind (Universiteit Gent, 2011-2012).
Participatie van Romajongeren
- Het Belgisch nationaal Roma platform organiseerde in 2018 een seminarie over participatie van Romajongeren (273.59 KB) "pdf".
- Info over de participatie van Romajongeren op de website van de programmatorische federale overheidsdienst Maatschappelijke Integratie.
- "Komt een betere morgen ..." is een onderzoeksrapport van Nathalie Van Ceulebroeck en Ilse Holvoet (2014). Het gaat over de participatie van Roma-jeugd aan buurt en beleid in Vlaanderen. Het geeft een overzicht van literatuur en gesprekken met individuele Romajongeren.
Deze webpagina's zijn een initiatief van: