“Brugfiguren secundair onderwijs zijn een regionaal verhaal”

Dinsdag 17/10/2023

van links naar rechts: Sofie Delaere (lokaal bestuur Wevelgem), Darline Dhaene (lokaal bestuur Waregem), Petra Demeyere (W13), Björn Van Hamme (lokaal bestuur Kortrijk), Bianca Roos (AgII), Lieselot Spillebeen (AgII)

“Toen we in 2022 via het Agentschap Inburgering en Integratie hoorden over Plan Samenleven, zijn we er meteen op gesprongen. Dat ging snel, want we wisten al lang wat we wilden”, zegt Petra Demeyere, innovator bij de Zuid-West-Vlaamse welzijnsvereniging W13. “In de meerjarenplanning van W13 signaleerden alle leden al de nood aan brugfiguren in het secundair onderwijs. Brugfiguren vormen de schakel tussen de school, welzijnsdiensten, het gezin en de ruime samenleving. Het kon geen copy-paste worden van de werking in het lager onderwijs.”

Sterke traditie van samenwerken

W13 is de welzijnsvereniging in de regio Zuid-West-Vlaanderen die bestaat uit 14 lokale besturen en het CAW Zuid-West-Vlaanderen. Onmogelijk om ze allemaal voor dit interview samen te brengen, maar Sofie Delaere (Wevelgem) en Darline Dhaene (Waregem) schuiven als trekker van de actie graag mee aan aan de interviewtafel.

“Onze sterke traditie van samenwerken was cruciaal bij de start van Plan Samenleven. W13 bestaat al sinds 2015. Er is een stevige structuur met een raad van bestuur, stuurgroepen en werkgroepen per thema”, zegt Sofie.

Petra: “Voor Waregem en Menen betekent deze actie van Plan Samenleven een versterking en aanvulling op de expertise van de bestaande brugfigurenwerking secundair onderwijs. Alle lokale besturen in de regio stemden ook in met cofinanciering. Het CAW Zuid-West-Vlaanderen zet vanuit reguliere middelen eigen personeel in. We kunnen tot slot rekenen op de ondersteuning van het Agentschap Integratie en Inburgering.”

Kruisbestuiving met water en wijn

Darline schetst de voordelen van de samenwerking binnen de actie ‘brugfiguren’ van Plan Samenleven: “Het secundair onderwijs is sowieso een regionaal verhaal: er zit veel mobiliteit in leerlingen van secundaire scholen. Kinderen die in Deerlijk wonen, gaan bijvoorbeeld naar school in Waregem. Met onze samenwerking vermijden we discussies voor brugfiguren over de woon- versus schoollocatie van het kind. Op deze manier geldt alle ondersteuning voor alle leerlingen.”

“Expertisedeling, dat is voor mij de belangrijkste winst”, vult Sofie aan. “We hebben verschillende niveaus waarop we ervaringen delen. Er is maandelijks een intervisie met de brugfiguren, net zoals een stuurgroep met de lokale besturen.”

“We kunnen ook een beroep doen op de expertise van het Agentschap Integratie en Inburgering. Zo werkt de consulent integratie nu aan een toolbox taalondersteuning als hulp voor de brugfiguren”, zegt Petra. (zie onderaan)

“We hebben bovendien onze lokale partners sneller mee. Voor hen betekent onze samenwerking een efficiëntiewinst. Een CLB moet bijvoorbeeld maar één keer naar een overleg komen in plaats van bij veertien gemeenten afzonderlijk”, zegt Sofie.

“Omdat we ook op andere domeinen samenwerken, is er kruisbestuiving over meerdere thema’s. Ik denk bijvoorbeeld aan e-inclusie en het participatie- en netwerktraject voor nieuwkomers”, vervolgt Darline.

We houden rekening met alle lokale besturen en de noden op het terrein. Dit vraagt meer tijd en inzet, maar werpt uiteindelijk wel zijn vruchten af. Maar het vraagt ook water en veel wijn”, lachen Darline, Sofie en Petra.

"Werf een Petra aan!"

Sofie ziet een belangrijke voorwaarde voor een geslaagde samenwerking. “Petra zegt dat ze geen coördinator is, maar voor ons is ze wel de coördinator. Ze neemt de planlast op zich, roept de lokale besturen samen, zorgt voor rapportages… Je hebt een duidelijke trekker nodig en bij ons is dat iemand die onafhankelijk is van een lokaal bestuur. Die laatste factor is heel belangrijk, want als je voor een bepaalde gemeente werkt, ben je altijd wel min of meer beïnvloed.”

“Ik ben een neutrale facilitator”, zegt Petra. “De inhoudelijke expertise zit in de groep, niet bij mij. Ik organiseer bijvoorbeeld de intervisies, maar het blijft wel de bedoeling dat de deelnemers van elkaar leren. Ik probeer ook de eenheid te zoeken in de diversiteit binnen de werking. We vertrekken vanuit dezelfde ambitie: jongeren en kinderen moeten kansrijk kunnen opgroeien. We hebben daarbij aandacht voor gezinnen in een (mogelijk) kwetsbare situatie."

“Overkoepelende acties voor meerdere gemeenten"

Fatima en Niels zijn brugfiguren binnen de intergemeentelijke samenwerking binnen de regio van W13. Ze werken elk vanuit een heel andere positie. Niels is brugfiguur in de regio Anzegem-Avelgem-Deerlijk-Spiere-Helkijn-Waregem-Wielsbeke-Zwevegem. “Ik vertrek vanuit het Sociaal Huis/Welzijnshuis in deze gemeenten. Omdat ik in meerdere gemeenten kom, kan ik overkoepelende acties voorstellen voor dezelfde problemen. Zo werk ik nu bijvoorbeeld regionaal rond preventie tegen vaping en snus op scholen.”

Fatima werkt vanuit de Scholen Athena Campus Drie Hofsteden en OKAN in Kortrijk. “In tegenstelling tot Niels werk ik rechtstreeks vanuit de school. Ik krijg vooral cases van de school waar ik dan mee aan de slag ga.”

Niels: “In een intergemeentelijke samenwerking werken alle partners samen, zoals het CLB, CAW, AgII ... Dat is een groot voordeel. Daarnaast haal ik veel uit de maandelijkse intervisie met alle brugfiguren.”

Fatima beaamt dat: “Ik gebruik initiatieven en ervaringen van mijn collega-brugfiguren in de school waar ik werk. We ervaren soms ook dezelfde noden, waardoor we samen een sterk signaal naar de besturen kunnen geven. De UiTPAS is bijvoorbeeld in elke gemeente anders. Kinderen in dezelfde klas kunnen daarom niet altijd aan dezelfde activiteiten deelnemen. Een situatie die we gezamenlijk willen aankaarten!”

Toolbox taalondersteuning voor brugfiguren

Bianca Roos, consulent bij het Agentschap Integratie en Inburgering, ondersteunt de brugfiguren door de link te maken met inburgeraars en anderstaligen.

“De brugfiguren gaven aan dat communicatie met anderstalige gezinnen vaak moeilijk is. Omdat het vaak gesprekken zijn over dezelfde thema’s, ontwikkelen we nu samen een toolbox voor de brugfiguren. We maken bijvoorbeeld toegankelijke info over hoe het secundair onderwijs in elkaar zit en doorverwijskaartjes voor overheidsinstanties. Ook voor de scholen zelf zullen er in de toolbox sjablonen komen voor bijvoorbeeld infofiches die ze meegeven aan ouders, met pictogrammen. In het najaar bekijken we hoe we tips over duidelijke taal en cultuursensitief handelen kunnen meegeven via vormingen en promomateriaal.”